Göç dönemlerinde ve kış aylarında Türkiye’nin tamamında görülen Gri...
Ekosistem Kütüphanesi


Gri Balıkçıl (Adrea cinerea) - Grey Heron
Göç dönemlerinde ve kış aylarında Türkiye’nin tamamında görülen Gri Balıkçıl, gri ve beyaz renklere sahip uzun boylu uzun bacaklı büyük bir balıkçıldır. Boyu: 84-102 cm. Kanat açıklığı: 155-175 cm’dir. Gagası uzun ve kalındır. uçarken çığlığa benzer ses çıkarır. Kışın kalabalık gruplar halinde bulunur. Deniz ve göl kıyıları, sığ sulak alanlar, lagünler ve bataklıklarda bulunur. Genellikle ağaçlara yuva yapsalar da sazlıklarda ve kayalıklarda da yuvaları görülmüştür. Kertenkele, yılan, küçük memeliler, böcekler ve yumuşakçalar ile beslenir. IUCN kırmızı listesine göre LC (Düşük risk) kategorisindedir.

Ülkemizin genelinde, sulak alanlarda kış aylarında ve göç dönemleri...

Yalıçapkını (Alcedo atthis) – Common Kingfisher
Ülkemizin genelinde, sulak alanlarda kış aylarında ve göç dönemlerinde görülür, az olmakla beraber üreme kayıtları vardır. Küçük ve renkli, üst tarafı mavi-yeşil, alt tarafı turuncudur. Sivri uzun gagası vardır. Küçük kırmızı ayakları vardır. Hızlı ve genellikle suyun üzerinde uçar. Genellikle küçük balıklarla, bazen de böcek larvaları, küçük kabuklular ile beslenir. IUCN kırmızı listesine göre LC (Düşük risk) kategorisindedir.

25-30 m’ye kadar boylanabilen bir ağaçtır. Gri-esmer renkli gövde k...

Yalancı Akasya (Robinia pseudoacacia L.)
25-30 m’ye kadar boylanabilen bir ağaçtır. Gri-esmer renkli gövde kabukları saç örgüsü görünümde olup derin çatlaklıdır. Çiçekleri güzel kokulu ve taç yaprakları beyaz renklidir. Her bir çiçek 2 cm uzunluğunda olup birçoğu bir araya gelerek 10-20 cm uzunluğunda, salkımlar halinde kurul oluştururlar. Çiçekleri bal bakımından zengindir. Bu nedenle arıcılıkta önemli bir türdür. Doğallaşma eğiliminde olan bir türdür. Çiçek açma zamanları ocak-mart ayları arasındadır.

Marmara, Ege, Akdeniz ve Batı-Orta Karadeniz bölgelerinde yıl boyu...

Karatavuk (Turdus merula) - Common Blackbird
Marmara, Ege, Akdeniz ve Batı-Orta Karadeniz bölgelerinde yıl boyu görülen yerli bir türdür. Diğer bölgelerde kış göçmeni, yaz göçmeni veya geçit türüdür. Yerde zıplayarak gezmesiyle bilinen, siyah renkte, uzun kuyruklu, erişkin erkeklerinin gagası sarı-turuncu renktedir. Ormanlık alanların ortaboylu ötücülerindendir. Boyu 23-29 cm, kanat açıklığı 34-38 cm’dir. Parklar, korular, bahçeler, çalılıklar ve ormanlarda yaşar, yuvasını çalılarda ve ağaç dallarında kurar. Meyveler, solucanlar ve çeşitli böceklerle beslenirler. IUCN kırmızı listesine göre LC (Düşük risk) kategorisindedir.

Türkiye genelinde görülen yerli bir türdür. Siyah-beyaz renkli, uzu...

Saksağan (Pica pica) – Eurasian Magpie
Türkiye genelinde görülen yerli bir türdür. Siyah-beyaz renkli, uzun kuyruklu, kanatlarında mor veya yeşil parlak tüyler vardır. Gagası ve bacakları siyahtır. Parklar, bahçeler, ağaçlık alanlarda yaşar. Çöplüklerde bolca bulunur. Küçük memeliler, sürüngenler, kuş yavruları, kuş yumurtaları, tohumlar meyveler, evsel atık yiyecekler ve leşler ile beslenir. IUCN kırmızı listesine göre LC (Düşük risk) kategorisindedir.

Soğanlı bir bitki olup 20-55 x 23-32 mm boyutlarında soğanlara sahi...

Çayır Nergisi (Narcissus pseudonarcissus L).
Soğanlı bir bitki olup 20-55 x 23-32 mm boyutlarında soğanlara sahiptir. Yaprakları uzun şeritsi, 10-55 cm boyunda 4-16 mm enindedir. Şeritsi yaprakları mavimsi yeşildir. Çiçekleri tek tek çıkmakta olup çiçek örtüsünün parçaları soluk sarımsı renktedir. Taç yaprak örtüsü boru şeklindedir. Taç yaprak uçları tam kenarlı, genellikle yalındır. Stamenleri hemen hemen eşit boyutlardadır. Soğanları ise derinlerde olup 20-25 cm’ye kadar inmektedir. Mart-mayıs aralarında çiçek açar. Ülkemizde doğallaşmış bir tür olup İstanbul’da Belgrad Ormanı Ağasuyu ve eski Belgrad köyü harabeleri yakınında, gürgen ve yabani meyve ağaçları altında yayılır. (Yaltırık ve Efe, 1988). İstanbul park ve bahçelerinde doğallaşma eğilimindedir.

Gövdeleri 1 m’ye kadar boylanan ve dik büyüyen bitkilerdir. Yaprakl...

Gelincik (Papaver rhoeas L.)
Gövdeleri 1 m’ye kadar boylanan ve dik büyüyen bitkilerdir. Yaprakları değişken şekillerde, genellikle pinnat lopludur; segmentleri dişli, uçta yer alan segment mızraksı ve yandakilerden çok daha uzundur. Yaprak sapları kılsı basık tüylü ya da yaygın uzun tüylüdür. Taç yaprakları kırmızı renkte ve tabanı siyah lekelidir. Boyutları değişkendir. Meyve kapsül şeklinde, küremsi ya da hemen hemen küremsi, tabanı yuvarlak, boyu genişliğinin yaklaşık iki katı kadardır. Disk düz ve 18 kadar stigması vardır. Çiçeklenme zamanı mart-ağustos ayları arasıdır. Yaygın bir tür olup deniz seviyesinden 1400 m yükseltiye kadar tarlalar, atık sahalar ve terkedilmiş alanlarda yetişir (Cullen, 1965). Çatalca civarında görülmüştür.

Çok yıllık, 10-30 cm boyunda, nodalarından köklenen ve yerde sürüne...

Üçgül (Trifolium repens L.)
Çok yıllık, 10-30 cm boyunda, nodalarından köklenen ve yerde sürünen otsu bitkilerdir. Yapraklar uzun saplı olup yaprakçıklar 1-2 cm boyunda, geniş olarak ters yumurta şeklindedir. Yaprakçık uçları yuvarlak veya hafifçe kertiklidir. Kulakçıklar kısa bir biz ile sonuçlanır; tabanı geniştir. Çiçek kurulu şemsiye tipindedir, çok sayıda çiçek taşır, yan çiçek kurulunun sapı kendisini çevreleyen yapraklardan daha uzundur. Çiçekler beyaz veya pembemsi renkli ve kokuludur. Çiçek sapları çıplak veya tüylüdür. Çanak çan şeklindedir. Bakla meyve genellikle 3-4 tohumdur. Çiçeklenme zamanı mart-eylül aylarıdır. Deniz seviyesinden 2500 m yükseltiye kadar bataklık yerler, çayırlıklar, nemli alanlar, orman kenarları ve çam ormanlarında yetişir. Anadolu’nun iç kesimleri dışında diğer bölgelerde yayılışyapar (Zohary, 1970; Yaltırık, 1989). Çok yaygın bir türdür.

En çok 1 m’ye kadar boylanabilen herdem yeşil çalılardır. Yapraklar yumurtamsı, geniş ters-yumurt...

Tüylü Laden (Cistus creticus L.)
En çok 1 m’ye kadar boylanabilen herdem yeşil çalılardır. Yapraklar yumurtamsı, geniş ters-yumurtamsı veya hemen hemen dairesel, 1-6 x 0,5-2 cm boyutlarında, yaprak sapı geniş, üst yüzleri yeşildir. Simoz terminal, seyrek ve 1-6 çiçeklidir. Çiçekler pembe, 3-5 (-6) cm çapındadır. Stigmanın boyu hemen hemen stamenler kadardır. Kapsül meyve yoğun bir şekilde basık tüylerle kaplıdır. Çiçeklenme zamanı mart-haziran aylarıdır. Karadeniz, Marmara, Ege ve Akdeniz bölgesi’nde deniz seviyesinden 1000 m’ye kadar makilik alanlarda yaygındır (Coode, 1965; Akkemik, 2014). İstanbul’un makilik alanlarında çok yaygındır.

Dik ya da yayılıcı bir şekilde büyüyen çok dallı, 20-50 cm boyunda,...

Portakal Nergisi (Calendula suffruticosa Vahl.)
Dik ya da yayılıcı bir şekilde büyüyen çok dallı, 20-50 cm boyunda, tabanı odunsu bitkilerdir. Çiçek başçığı 2,5-5 cm çapında, dilsi çiçekleri parlak sarı ya da portakal rengindedir. Çiçeklenme zamanı mart-haziran aylarıdır. İstanbul, Sinop ve Hatay çevresinde deniz seviyesinden 550 m yükseltiye kadar, kaya oyukları, kurak alanlar ve kurak kayalıklarda yetişir. Yol kenarlarında yaygındır.

20-60 cm kadar boylanan rizomlu bitkilerdir. Gövde seyrek olarak tü...

Kaplanotu (Doronicum orientale Hoffm.)
20-60 cm kadar boylanan rizomlu bitkilerdir. Gövde seyrek olarak tüylüdür. Tabanda yer alan yapraklar, az yumurtamsı-eliptik, her iki yüzü de seyrek tüylüdür. Çiçek sapları bezeli ve uzun tüylü, tek bir kapitulum taşır. Çiçek açma zamanı mart-temmuz aylarıdır. Ülkemizde Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri dışında 50-1900 m yükseltiler arasında, ormanlık ve çalılıkların nemli kısımlarında yetişen bir türdür (Yaltırık ve Efe, 1989). Belgrad Ormanı’nda yaygındır.

Rizomlu gövdesi 30-40 cm boyunda, ince tüylü olan çok yıllık bitkil...

Karakafesotu (Symphytum tuberosum L.)
Rizomlu gövdesi 30-40 cm boyunda, ince tüylü olan çok yıllık bitkilerdir. Tabanda yer alan yapraklar uzun saplı; gövdede yer alanlar tüylü olup ayası eliptik-mızrak şeklinde, gövdenin üst tarafındakiler ise sapsızdır. Çiçekler 1-9 adettir. Çanak hemen hemen tabana kadar bölünmüştür. Taç krem renklidir. Filamentler antenlerin yarısı kadardır. Çiçeklenme zamanı mart-haziran aylarıdır. Deniz seviyesine yakın yerlerdeki gölgeli kıyılar ve ormanlarda yetişir (Yaltırık ve Efe, 1989). Belgrad Ormanı’nda yaygındır.

Kısa boylu, en çok 50 cm kadar boylanan, herdem yeşil odunsu bitkil...

Yalova Mercanı (Ruscus hypoglossum L.)
Kısa boylu, en çok 50 cm kadar boylanan, herdem yeşil odunsu bitkilerdir. Odunsu gövdesi hemen hemen diktir. 35-50 cm boyundadır. Yapraksı yapılar derimsi, dar veya geniş simetrik, eliptik ve geniş sivri uçlu, tabanda ise dar ve kıvrılmıştır. Çiçekler üst yüzdedir ve dioiktir. Çiçeklenme mart-mayıs ayları arasındadır. Marmara Bölgesi boyunca 20-1000 m’ler arasında yayılış yapar (Davis, 1984; Akkemik ve Kaya, 2014). Nemli ormanlarda yaygındır.

Herdem yeşil, 1-5 m boylarında sık dallı çalı ya da küçük ağaçlardı...

Sakız Ağacı (Pistacia lentiscus L.)
Herdem yeşil, 1-5 m boylarında sık dallı çalı ya da küçük ağaçlardır. Gövde kabuğu gri-kahverengi, küçük pullar halinde çatlaklıdır. Yapraklar 2-4 adet yaprakçıktan oluşan çift tüysü bileşik yaprak şeklindedir. Kırmızı renkli, küçük erkek ve dişi çiçekler salkım çiçek kurulları halindedir ve mart-nisan aylarında açar. Meyve küremsi ve koyu kırmızı renklidir. Tüm Akdeniz çevresinde deniz seviyesinden 200 m’ye kadar makilikler ve sahillerde yetişir (Yaltırık, 1967; Yılmaz, 2014). Adalar’da doğaldır.

30 m’ye kadar boylanabilen dar tepeli ağaçlardır. Sürgünler çıplakt...

Sapsız Meşe (Quercus petraea (Mattuscka) Liebl.)
30 m’ye kadar boylanabilen dar tepeli ağaçlardır. Sürgünler çıplaktır. Yaprağın üst yüzü parlak ve çıplak, alt yüzü ise soluk yeşil, çıplak veya basılmış yıldız tüylüdür. Ancak damarlar üzerinde uzun basit tüyler bulunmaktadır. Mart-nisan aylarında çiçek, ekim ayında da meyve verirler. Meyve bir yılda olgunlaşır. Geniş bir yayılım alanı vardır. İstanbul ormanlarının asıl ağaçlarından biridir.

Kapalı ormanlarda tek tepeli, sık dallı, 15-20 m’ye kadar boylanabi...

Porsuk (Taxus baccata L.)
Kapalı ormanlarda tek tepeli, sık dallı, 15-20 m’ye kadar boylanabilen, açık alanlarda çok tepeli olan ağaçlardır. Son yıllara ait sürgünler, yaprakların bir kısmının sürgüne yapışık olmasından dolayı yeşil renktedir. Takip eden yıllarda sürgünlerin genişlemesi ve yaprakların birbirinden uzaklaşmasıyla sürgünler kahverengiye döner. İğne yaprakları yassı, iki yüzlü ve üst yüzü koyu yeşildir. Erkek çiçekler sonbaharda oluşur. Çiçeklenme dönemi mart-nisan aylarındadır. Karadeniz, Marmara, Ege ve Akdeniz Bölgesi’ndeki nemli yerlerde yayılışı vardır. Nemli ormanlarda seyrek olarak karışıma girer.

Çoğulukla 2-10 m’ye kadar boylanan boylu çalı veya ufak bir ağaçtır...

Erguvan (Cercis siliquastrum L.)
Çoğulukla 2-10 m’ye kadar boylanan boylu çalı veya ufak bir ağaçtır. Genç sürgünler kırmızı esmer renktedir. 5-10 cm çapındaki yapraklar hemen hemen daire şeklinde ve tam kenarlıdır. Yaprağın dip tarafı yürek gibi oyuk, tepeleri ise yuvarlaktır. Her iki yüzü de tüysüzdür. Üstü koyu yeşil,alt yüzü mavimsi yeşildir. Çiçeğinin kendisine has gayet güzel açık pembe ile mor arası ‘erguvani’ bir rengi vardır. Geçen yıllara ait dallar üzerinde çiçeklerinin 10 tanesi bir araya gelerek kısa salkım halinde kurullar oluştururlar. Çiçek açma zamanı genellikle nisan-mayıs aylarıdır. Kırmızı-kahverengindeki olgun bakla meyveler ince ve yassıdır. Bakla içinde çok sert kabuklu, mercimek gibi yassı 6-15 adet tohum vardır. Tipik bir Akdeniz bitkisidir (Chamberlain ve Yaltırık, 1970; Kayacık, 1982; Karlıoğlu, 2014). İstanbul Boğazı’nın simge ağaçlarından biridir. Sazlıdere çevresinde yer yer doğaldır.

Tırmanıcı veçok yıllık otsu bitkiler olup sürgünleri kanatlı, 1-2,5...

İstanbul Nazendesi (Lathyrus undulus Boiss.)
Tırmanıcı veçok yıllık otsu bitkiler olup sürgünleri kanatlı, 1-2,5 m boyunda ve çıplaktır. Yaprakları sülüklü ve sülükleri dallanmış; yaprakçıklar bir çift, geniş eliptik ve ender olarak yuvarlaktır. Tipik özelliği yaprak kenarlarının dalgalı, damarlarının paralel ve uzun olmasıdır. Kulakçıklar yumurtamsımızraksı veya mızraksı, yarı oksu şekildedir. Çiçek sapları 3-13 çiçek taşır, yapraklardan çok daha uzundur. Bakla meyve çıplak, üstteki dikiş dar omurgalı, 50-70 x 7-10 mm boyutlarındadır. Tohumlar 6-10 adet olup hafif buruşuktur. Çiçek açma zamanı nisan-haziran aylarıdır. Genel olarak Kuzeybatı Türkiye’de deniz seviyesinden 600 m yükseltiye kadar yaprak döken ormanlar, sırtlar ve yok kenarındaki doğal alanlarda yetişir. (Davis, 1970). Sarıyer’in kuzeyindeki ormanlar, orman kenarları ve yol kenarlarında bulunan doğallığı bozulmamış çalıklarda görülmüştür. Tehlike altında olan endemik bir türdür.

Genellikle 20-30 m boylarında ağaç, bazen de boylu çalı halinde ola...

Kızılağaç (Alnus glutinosa (L.) Gaertn.)
Genellikle 20-30 m boylarında ağaç, bazen de boylu çalı halinde olan odunsu bitkilerdir. Genç sürgünler çıplak, yapraklar ve tomurcuklar yapışkandır. Yapraklarının uçları küt ya da makasla kesik gibidir. Alt yüzlerinde damarların birleşim yerlerinde pas rengi tüy demetleri bulunur ya da tüysüzdür. Üst yüzü çıplak ve koyu yeşildir. Kenarları düzensiz basit ya da çift sıralı dişlidir. Alnus orientalis meyvelerinin hemen hemen yarısı büyüklüğündedir. Bu tür, dere yatakları ile nemli ve durgun sulu yerlerde yaygındır ve iyi gelişir. 1200 m’den daha yükseklere çıkmaz. Dere kenarlarında doğaldır.

Gövdesiz (nadiren gövdeli), çıplak veya tüylü, çok yıllık, 3-20 cm...

Çuhaçiçeği (Primula vulgaris Huds.)
Gövdesiz (nadiren gövdeli), çıplak veya tüylü, çok yıllık, 3-20 cm boyunda, iri yumrulu ve oldukça etli kökleri olan otsu bitkilerdir. Çiçek kurulu sapsız veya az ya da çok çiçekten oluşur. Taç sarı, pembe, leylak veya beyaz renkli olup koyu sarı veya turuncu beneklidir. Çiçek açma zamanı mart-haziran aylarıdır. Marmara ve Akdeniz Bölgesi’nde deniz seviyesinden 2200 m’ye kadar herdem yeşil veya kışın yaprağını döken ağaçların oluşturduğu ormanlar, alpin çayırları ile çalılık ve kayalık yamaçlarda yetişir. Belgrad Ormanı ve çevresinde çok yaygındır.

Genel görünüşü oldukça küçük, bazen 1 m’ye kadar boylanabilen herde...

Süpürge Çalısı (Calluna vulgaris (L.) Hull.)
Genel görünüşü oldukça küçük, bazen 1 m’ye kadar boylanabilen herdem yeşil çalılardır. Yapraklar pul yaprakmış gibi görünür; 2,5 x 0,8 mm boyutlarında, yan sürgündekiler daha da küçüktür. Yaprak dizilişi karşılıklı çaprazdır. Çiçekler tek tek yaprak ekseninde dizilmiştir. Çiçeklenme hemen hemen zigomorftur. Çanak yaprakları pembe, çıplaktır. Taç yaprakları çan şeklinde, çıplak ve lopludur. Nisan-mayıs aylarından itibaren çiçek açar. Ülkemizde Marmara ve Karadeniz Bölgesi’nde 150-1000 m’ler arasında doğal yetişir. Belgrad Ormanı’nda görülmüştür. Makiliklerde yaygındır.

Herdem yeşil, doğal ortamında 5-6 m boyunda çalı ya da küçük bir ağ...

Karayemiş, Laz kirazı (Prunus laurocerasus L.)
Herdem yeşil, doğal ortamında 5-6 m boyunda çalı ya da küçük bir ağaçtır. Taze sürgünler açık yeşil renkli ve tüysüzdür. Yapraklar kısa saplı, geniş şerit şeklindedir. Terminal beyaz renkli çiçekler dik duran salkım şeklinde kurullardan oluşur. Olgunlaştığında siyah ya da mor renkli çekirdekli sulu meyveleri yenir. Ayrıca meyvelerinden likör ve pekmez yapılır. Nisan-mayıs aylarında çiçek açar. Kuzey Anadolu ve Amanos Dağları’nda doğaldır. Seyrek olarak İstanbul’un kuzeyindeki ormanlık alanlarda görülmüştür.

25-30 m’ye kadar boylanabilen bir ağaçtır. Şemsiye şeklinde tepe yap...

Fıstıkçamı (Pinus pinea L.)
25-30 m’ye kadar boylanabilen bir ağaçtır. Şemsiye şeklinde tepe yapısı ile diğer çam türlerinden kolaylıkla ayırt edilir. 10-15 cm uzunluğundaki iğne yapraklar parlak açık yeşil renktedir. Kozalak pulları geniş, kalkan 5-6 kenarlı ve pervazlıdır. Göbek büyük, düz ve bir kanal tarafından çevrelenmiştir. Bu çam türünün tohumları çok büyüktür. Tohumlanma zamanı ilkbahardır. Tohumları halk arasında “Çam Fıstığı” olarak bilinir. Bu çam türünün esas ürünü odunu değil, yenen yağlı tohumlarıdır. Ege ve Akdeniz Bölgesi’nde doğaldır. İstanbul Boğazı’nda simge ağaçlardan biridir.

Çalı formunda odunsu bitkilerdir. Yaprak sapı 1-1,5 cm kadar, yapra...

Mor Çiçekli Orman Gülü (Rhododendron ponticum L.)
Çalı formunda odunsu bitkilerdir. Yaprak sapı 1-1,5 cm kadar, yaprak ayası eliptik-yumurtamsıdır. Çiçek kurulu 5-20 çiçekli ve çiçek kurulu sapı 1,3-7 cm’dir. Çiçek kurulundaki çiçeklerin sapları 2-2,5cm olup genellikle tüysüz, bazen bezeli tüylü veya hafif tüylüdür. Taç yapraklar erguvan-pembe, çan şeklinde ve çapı 1,5-2,5 cm, genellikle dış kısmı tüysüz, iç kısmında tabana doğru tüylü, loplar 1,5-2,5 cm, sivri veya yuvarlak, üst kısmı sarı lekelidir. Stamen 10 adettir. Ovaryum çıplak; stillus 3-4 cm ve tüysüzdür. Çiçeklenme mayıs-haziran ayında gerçekleşir. Karadeniz ve Marmara’nın kuzeyindeki nemli kısımlarda yayılış yapar (Stevens, 1978; Çolak, 1997). Çatalca, Ağva ve Ömerli’de yayılışı vardır (Efe ve Yılmaz, 2013).

Kışın yapraklarını döken, 3-4 m boylanabilen tırmanıcı odunsu bitki...

Hanımeli (Lonicera etrusca Santi)
Kışın yapraklarını döken, 3-4 m boylanabilen tırmanıcı odunsu bitkilerdir. Genç dalların içi boş, tüysüz veya bezeli tüylüdür. Yapraklar ters yumurta ve yumurtamsı şekilde, 3-7 x 1,5-4 cm boyutlarında, küt uçlu, tüysüz veya bezeli-kısa yumuşak tüylü, sapsızdır; en üst yapraklar çift ve birbiriyle kaynaşmıştır. Çiçek kurulu terminal, 4-10 çiçekli; çiçek kurulu sapı 20-40 mm’dir. Brahtecikler geniş, yumurtalığın 2/3’ü kadar uzundur. Taç yaprak sarımsı, 30-50 mm, tüysüz veya yoğun bezelidir. Çiçek tüpü ince, dudak boyu kadar ve dışbükey değildir. Üzümsü meyve kırmızı renkte, ortalama 6 mm çapında, kümelenmiş ve basittir. Çiçeklenme zamanı mayıs-haziran aylarıdır. Marmara, Ege, Akdeniz, İç ve Doğu Anadolu’da 1200 m yükseltiye kadar yetişir (Chamberlain ve Long,1972; Eminağaoğlu ve diğ., 2014). Kilyos, meşe ormanlarında görülmüştür.

Dalları yukarıya doğru uzanan, 1-3 m boylanan herdem yeşil bir çalı...

Anadolu Çoban Püskülü (Ilex colchica Pojark)
Dalları yukarıya doğru uzanan, 1-3 m boylanan herdem yeşil bir çalıdır. Tüm yaprakları dikenli dişlidir. Eliptik-mızraksı, ender olarak da oval bir görünüme sahip olan yaprak ayasının boyutları 5-8 x 2,5-4 cm’dir. Koyu yeşil yaprakları siyahımsı bir renk alır. Çiçekleri yaprakların koltuğunda ve beyaz renklidir. Çiçeklenme mayıs-haziran ayları arasındadır. Meyve kırmızıdır. Genel olarak Karadeniz Bölgesi başta olmak üzere lokal olarak Hatay ve İstanbul’da deniz seviyesinden 1800 m’ye kadar nemli kısımlarda yetişir (Yaltırık, 1967; Kayacık, 1982; Karlıoğlu, 2014). Belgrad Ormanı’nda doğaldır.

Çok yıllık genellikle çalımsı ve 30-70 cm boyunda olan bitkilerdir....

Aslanağzı (Antirrhium majus L.)
Çok yıllık genellikle çalımsı ve 30-70 cm boyunda olan bitkilerdir. Salkım halindeki çiçek kurulları sık veya gevşek olup çıplak veya bezeli tüylüdür. Taç pembe veya morumsu renktedir. Tohumlar buruşuktur. Çiçek açma zamanı mayıs-haziran aylarıdır. Genel olarak deniz seviyesinden 50 m’ye kadar kıyıya yakın yerlerdeki duvarlar ve kayalıklarda yetişir (Yaltırık ve Efe, 1989). İstanbul-Gebze ve Alibeyköy otoban kenarındaki yamaçlarda görülmüştür.

30 m’ye kadar boylanabilen, geniş ve dağınık tepeli ağaçlardır. Göv...

Anadolu Kestanesi (Castanea sativa Mill.)
30 m’ye kadar boylanabilen, geniş ve dağınık tepeli ağaçlardır. Gövde kabuğu kahverengimsi-gri, boyuna çatlaklıdır. Yaprak ucu sivri ve damla uçludur. Mayıs-haziran aylarında çiçek açar. Meyve örtüsü yaklaşık 6cm çapında, üzeri sık ve batıcı dikenlerle kaplıdır. Olgunlaştığında 4 parçaya ayrılırlar. Üstten basık yarım küre şeklindeki meyveler parlak kızıl-kahverengi kabukludur. Kuzey Anadolu ve Marmara Bölgesi’nde yaygın, Ege ve Akdeniz’de ise lokal olarak 30-1500 m’ler arasında bulunur. Kuzey Ormanları’nda görülmüştür.

Stolanlar, eğer varsa,kısa ve toprak içerisindedir. Rozet yapraklar...

Tırnakotu (Pilosella cymosa L.)
Stolanlar, eğer varsa,kısa ve toprak içerisindedir. Rozet yaprakları 30-170 x 5-25 mm, çoğunlukla ters mızraksı, bazen de dar eliptik, sivri uçlu ya da küt, tabanda uzun ve yapışık, genellikle tam kenarlı, nadiren küçük dişli, çok sayıda, hemen hemen sert glandsız tüylü ve az sayıda yıldız tüylüdür. Çiçekli gövdeler 30-100 cm, çok sayıda yıldız tüylerle kaplı, sayısız basit tüylü ve azsayıda glandlı tüylüdür. 1-4 yapraklıdır. Çiçek kurulu simoz, ana dallar yarı şemsiye gibi başçık 10-100 adet kadardır. Fillariler 4-7 mm, şeritsi-mızraksı, sivri uçlu, yıldız, basit ve seyrek glandlı tüylüdür. Çiçeklenme zamanı haziran-temmuz aylarıdır. Türkiye’de Trakya, Karadeniz, Ege, Orta ve Doğu Anadolu’da deniz seviyesinden 2300 m yükseltiye kadar çalılıklar, kayalık, yamaçlar ve ağaçlandırma sahalarında doğal yetişirler (Sell ve West, 1975). Garipçe Köyü üstlerinde görülmüştür.

Karadeniz, Marmara bölgelerinde ve Ege Bölgesinin kuzeyinde yıl boy...

Kızılgerdan (Erithacus rubecula) - European Robin
Karadeniz, Marmara bölgelerinde ve Ege Bölgesinin kuzeyinde yıl boyunca görülen yerli bir türdür. Türkiye’nin diğer bölgelerinde yaz göçmeni, kış göçmeni veya geçit kuşudur. Göğsü ve yüzü turuncu renkte, dişisi ve erkeği birbirine benzerdir. Boyu 12,5-14 cm, kanat açıklığı 20-22 cm’dir. Şehir içi yeşil alanlarda, çalılıklarda, parklarda, ağaççıklarda, ormanlarda yaşar. Besinleri solucalar, böcekler, böcek larvaları ve diğer omurgasızlardır. IUCN kırmızı listesine göre LC (Düşük risk) kategorisindedir.

Çok yıllık, 30-60 cm boyunda, dik büyüyen ve genellikle basit olan...

Peygamber Çiçeği (Centaurea hermannii F. Hermann)
Çok yıllık, 30-60 cm boyunda, dik büyüyen ve genellikle basit olan otsu bitkilerdir. Yaprak tabanında lifli çıkıntılar dökülmez. Yaprakları seyrek tüylü, taban ve alt kısımda yer alanlar saplıdır. Çiçekleri sarı renklidir ve kenardakiler radiant değildir. Çiçeklenme zamanı haziran-temmuz aylarıdır. İstanbul’da yetişen endemik bir tür olup 100-500 m yükseltiler arasında, maki ve meşe ormanlarında yetişir (Yaltırık ve Efe,1989). Bahçeköy-Kemerburgaz yol kenarlarında çok nadir olarak görülmüştür.

40 m’ye kadar boylanabilen ağaçlardır. Sürgünleri dört köşeli ya da...

Akdeniz Servisi, Mezarlık Servisi (Cupressus sempervirens L.)
40 m’ye kadar boylanabilen ağaçlardır. Sürgünleri dört köşeli ya da hafif yuvarlaktır. Pulsu yaprakları son yılın sürgünlerinde 0,5-1,8 mm uzunluğundadır. Dişi çiçek kozalakçıkları küçük, terminal durumlu ve kalkan şeklinde birçok puldan meydana gelir. Kozalaklar 2 yılda olgunlaşır. Yan dalların üzerinde tek tek ya da gruplar halinde terminal olarak bulunur. Olgunlaştığında parlak kahverengi veya karpelleri açılırken kırmızımsı kahverengidir. Akdeniz Bölgesi’nde doğal olan bir türdür. İstanbul’da doğallaşma eğilimindedir.

35-40 m’ye kadar boylanabilen bir ağaçtır. Tomurcukları görünen 2-3...

Gümüşi Ihlamur (Tilia tomentosa Moench.)
35-40 m’ye kadar boylanabilen bir ağaçtır. Tomurcukları görünen 2-3 pula sahiptir. Yaprak şekli genelde dairemsi veya genişçe yumurtamsıdır. Yapraklar damla uçlu; kenarları testere dişlidir; üst yüzü koyu-yeşil, alt yüzü yoğun gümüşi tüylüdür. Haziran sonu-temmuz başında açan çiçekleri aşağıya doğru sarkar. Çiçek ve çiçek kurulu sapları sık ve yumuşak tüylüdür. Marmara Bölgesi, Batı Karadeniz, Ege ve Akdeniz Bölgesi’nde doğaldır.

Geniş tepeli, 20-25 m boylarında, oluklu ve girintili-çıkıntılı göv...

Gürgen (Carpinus betulus L.)
Geniş tepeli, 20-25 m boylarında, oluklu ve girintili-çıkıntılı gövdeye sahip bir ağaçtır. Gri renkli kabuk ince ve düzdür. Genç sürgün ve yaprak sapları da tüylüdür. 7-14 cm olan yapraklar sürgüne almaçlı dizilmiş şekildedir. Genç yapraklar ipek gibi yumuşak tüylü olmasına karşın sonra bu tüyler dökülür. Temmuz-ağustos aylarında çiçek açar. Karadeniz bölgesinde yaygındır. Orman oluşturan ağaçlardan biridir.

Leylek, leylekgiller familyasından büyük ve uzun bacaklı bir kuş türü. Siyah kanat uçuş tüylerini...

Leylek (Ciconia ciconia)
Leylek, leylekgiller familyasından büyük ve uzun bacaklı bir kuş türü. Siyah kanat uçuş tüylerinin dışında tamamen beyazdır, gagası ve bacakları erişkinlerde kırmızı, yavrularda ise siyahtır. Büyük bir kuş olup 100-115 cm uzunluğunda, 2,3 ila 4,5 kg ağırlığındadır, kanat açıklığı ise 155-215 cm'dir.
Bir leyleğin ortalama ömrünün 20-25 yıl olduğu tahmin ediliyor. Yaban ortamında yaşadığı bilinen en yaşlı leylek 39 yaşındadır. Leylekler birçok farklı türü yiyerek beslenir. Bunlar; böcekler, kurbağalar, yılanlar, fare gibi türleri barındırır. Yakalarlarsa gelengi, tavşan gibi memelilerle de beslenirler.
İstanbul, Avrupa-Afrika leylek göç yollarından en önemlisinin üzerinde bulunuyor. Her sene ilkbaharda yaklaşık 400.000-500.000, sonbaharda o yılın yavrularıyla yaklaşık 700.000-800.000 leylek İstanbul’un üzerinden geçiyor. Leylekler, üreme döneminde Avrupa, Türkiye, ve Kuzey Afrika’nın batısına; kışlamak içinse Afrika’yı Sahra Çölü’nün güneyine göç ederler.
Leylekler aynı yuvayı yıllar boyunca kullanırlar. Bazı yuvalar sahip değiştirse de uzun yıllar kullanılmaya devam edilebilir. Bilinen en eski leylek yuvası, Almanya’nın Langensalza kasabasında bulunmaktadır. Bu yuva 400 yıldan uzun bir süredir kullanılmıştır.

Genellikle ağaçlar üzerinde sarılıcı ya da yerde sürünücü, 30 metre...

Orman Sarmaşığı (Hedera helix L.)
Genellikle ağaçlar üzerinde sarılıcı ya da yerde sürünücü, 30 metreye kadar boylanabilen çok yıllık odunsu bitkilerdir. Genç sürgünleri ve çiçek kurulu yıldızımsı tüylerle kaplıdır. Yapraklar tüysüz, herdem yeşil, çiçekli sürgünler üstünde dar elips veya hemen hemen daire biçiminde-yüreğimsi şeklinde, genellikle bütün halde, 5-8 x 5-10 cm boyutlarında; kısır sürgünleri üzerindekiler elsi şekilde 3-5 loblu, (2-) 4-8 x 2-6 cm boyutlarındadır. Taç yapraklar 3-5 mm, yeşilimsi, ilk zamanlarda açık, sonraları aşağı doğru eğilmiştir. Meyve yeşil veya mavimsi-siyah renkte, 6-12 mm çapındadır. Çiçeklenme zamanı ağustos-eylül aylarıdır. Karadeniz, Marmara, Ege ve Akdeniz Bölgesi’nde deniz seviyesinden 1500 m yükseltiye kadar nemli ormanlarda görülür. (Chamberlain, 1972; Eminağaoğlu ve Aksu, 2014). Ormanlık alanlarda yaygındır.

Yayılışı: Türkiye’nin tamamında yaz aylarında ve göç dönemlerinde gö...

Arı kuşu (Merops apiaster)
Yayılışı: Türkiye’nin tamamında yaz aylarında ve göç dönemlerinde görülebilen bir türdür. Doğu Karadeniz’in sahil kesimleri hariç, diğer bölgelerde üremektedir.
Fiziksel özellikleri: Kızıl-kahverengi tepesi, siyah sürmesi, parlak sarı boğazı ve mavimsi alt tarafı ile ülkemizde görülen en renkli kuşlardan biridir. Gagası hafifçe aşağı kıvrıktır. Erişkinin sırtı ve kanat üstü kızıl kahverengidir, sırtın kenar kısımları parlak sarıdır. Genci daha soluk renklidir. Üst tarafı yeşilimsidir.
Boyu: 25-29 cm. Kanat açıklığı: 36-40 cm.
Habitat: Açık alanlarda bulunur; kumlu ve killi topraklarda tüneller açarak yuva yapar. Yuvalarının uzunluğu 2.7 metreyi bulabilir.
Beslenme: Adından da anlaşılacağı üzere uzman bir arı avcısı olmakla birliktedir. Her türlü uçan böcek ile beslenir.

Yapraklar şeritsi mızraksı ila ters mızraksı, tüysüz, kenarlı sivil...

Çalı Galeteli (Crinitaria linosyris)
Yapraklar şeritsi mızraksı ila ters mızraksı, tüysüz, kenarlı sivilceli, üst yüzeyde salgılı çillidir. 10 ila 50 cm büyüyebilir. Taban yaprakları çiçeklenme zamanından önce solar. Orta yapraklar 10 ila 50 mm uzunluğunda ve 1 ila 3 mm genişliğinde, üst bölümdekiler 3 ila 10 mm uzunluğunda ve 1 mm genişliğindedir. Çiçek başları 3 ila 10 arası yalancı şemsiye halinde ve nadiren tektir. Taç 6,5 ila 8 mm uzunluğunda, loblar eliptik mızraksıdır. Kapçık 3 ila 4 mm uzunluğundadır. Sorguç 5 ila 6 mm uzunluğundadır. Çiçeklenme zamanı eylül-kasım aylarıdır. Marmara çevresinde görülen bir tür olup çalılıklar arasında yetişir (Grierson, 1975). Çamlıca Tepesi’ndeki çalılıklar arasında görülmüş olup çok nadirdir ve İstanbul’da büyük oranda yok olma tehlikesiyle karşı karşıyadır.

Fiziksel Özellikleri
Kan...

Ak Pelikan (Pelecanus onocrotalus)
Fiziksel Özellikleri
Kanat genişliği: 226 - 360 cm
Boyu: 140 - 180 cm
Gagası uzunluğu: 28,9 ila 47,1 cm
Ağırlığı: Erişkin erkek kuşlar 9 ila 15 kg ağırlığındadır. Erişkin dişi kuşlar ise 5,4 ila 9 kg
Besin Kaynakları: Balık (500 ila 600 gr ağırlığında)
Günlük besin ihtiyacı: 0,9 ila 1,4 kg arasındadır.
Ak pelikanların maksimum kanat genişliği, yaşayan ve uçan hayvanlar arasında Büyük albatroslardan sonra tespit edilen ikinci en büyük kanat genişliğidir. Havada süzülerek uçan Ak pelikanlar, uçarken çok zarif bir görüntü sergiler; pelikanın boynu aşağı doğru bükülerek başı gövdesine yakın ve hemen hemen aynı hizada durur. Üreme döneminde erkeğin başındaki deri pembeleşirken, dişinin başındaki deri turunculaşır. Ak pelikanlar, su yaşamına çok iyi adapte olmuştur. Kuvvetli bacakları ile perdeli ayakları su içinde kolay ilerlemesin sağlarken su yüzünden de kolayca havalanmasına yardımcı olur. Yuvalarından beslenmek için 100 km'ye kadar avlanmak için uçarlar. Bazı durumlarda, balık dışında diğer kuşların yavrularını yiyerek de beslenirler.
Geçit kuşlarıdır. Keskin Viraj ve Büyük Çamlıca Tepesi üzerinden geçişleri kaydedilmiştir. Yıl içerisinde düzensiz olarak birkaç adet Büyükçekmece ve Terkos Gölü’nde kalabilir.
Ak pelikanların üremesi, ılıman bölgelerde nisan ile mayıs ayında gerçekleşir. Ak pelikanlar koloniler hâlinde bir arada ürerler. Dişi kuş ortalama iki yumurta yumurtlar. Yuva yerleri değişkenlik gösterebilir. Yavruların bakımını erkek ve dişi birlikte yapar. Kuluçka süresi yaklaşık olarak 29 ila 36 gün arasındadır.
İnsanlar tarafından, avlanma ve üreme alanlarının işgali Ak pelikanların popülasyonunun azalmasına neden olan faktörler arasındadır. Popülasyonlarının özellikle Avrupa, Asya ve Kuzey Afrika'yı içine alan bölge azaldığı gözlemlenmiştir.

Soğanları sert, pulları zarımsı veya deri gibi sert olan monokotil...

Güz lalesi, Çiğdem (Crocus pulchellus Herb.)
Soğanları sert, pulları zarımsı veya deri gibi sert olan monokotil bitkilerdir. Yaprakları 3-4 adet olup 3-4 mm genişliğindedir ve çiçeklerden daha sonra gelişir. Çiçeklerin boğaz kısmı sarı, filamentleri sarı renkli ve sık tüylüdür. Çiçek açma zamanı eylül-kasım aylarıdır. Genel olarak Marmara Bölgesin’nde yetişen tür, 100-1500 m’ye kadar en fazla nemli meşe ve çam ormanlarında görülür (Mathew, 1984). Belgrad Ormanı’nda saf kayın orman kısımları hariç ormanın hemen her tarafında bol ve yaygın olarak görülmüştür.

Herdem yeşil, boyu genellikle 4 m’den az olan bir çalı, bazen de 7-...

Kocayemiş (Arbutus unedo L.)
Herdem yeşil, boyu genellikle 4 m’den az olan bir çalı, bazen de 7-8 m boyunda küçük bir ağaç halindedir. Koyu renkli, kırmızımsı kahverengi kabuk yaşlı gövdelerde şeritler halinde çatlaklıdır. Genç sürgünler bezeli tüylüdür. Yaprakları uzun eliptik biçiminde, 5-10 cm boyunda, uçları sivri, kenarları keskin dişlidir. Üst yüzü parlak, koyu yeşil, alt yüzü açık yeşil, her iki yüzü de tüysüzdür. Eylül-aralık aylarında açan çan biçimindeki beyaz-açık pembe renkli çiçekler, aşağı sarkan bileşik salkımlar halindedir. Kocayemiş sonbaharda çiçek ve meyveleri aynı anda üzerinde taşır. 1-2 cm çapında, küre biçiminde, yüzeyi pürtüklü meyveler olgunlaşınca kırmızı bir renk alır. Olgun meyveleri yenir. Ülkemizde kıyı boyunca makiliklerde 400 m’ye kadar bir yükselti kuşağında yetişir.

Boylu çalı veya 12-15 m’ye kadar boylanabilen herdem yeşil ağaçlard...

Pırnal Meşesi (Quercus ilex L.)
Boylu çalı veya 12-15 m’ye kadar boylanabilen herdem yeşil ağaçlardır. Tomurcuklar 2 mm boyunda ve tüylüdür. Meyve bir yılda olgunlaşır. Kadeh yarıküre şeklinde, 15 mm çapında, en fazla 9 mm uzunluğunda, kalın bir sap ucunda ve çoğunlukla 2-3’ü bir arada bulunur. Ekim-aralık aylarında meyve verirler. İstanbul, Zonguldak, Sinop, Çanakkale, Kuşadası ve Muğla’da 0-1300 m’ler arasında yetişir (Yılmaz,2014). Fenertepe ve Elmalı çevresinde görülmüştür.

Kanat Genişliği: 150-170 cm
Boy...

Flamingo (Phoenicopterus)
Kanat Genişliği: 150-170 cm
Boyu: 1,2-1,5 m
Ağırlığı: Maks. 3,5 kg (dişileri erkeklere göre çok az farkla hafif)
Gaga: Aşağı doğru eğik gagalarıyla yiyecekleri çok zor ortamlarından dahi çıkarabilirler.
Besin kaynakları: Yengeç, karides, artemia vb. eklem bacaklı hayvanları, karınca larvası ve yosun.
Flamingolar (Phoenicopteriformes), Anadolu'da Allı turna olarak da bilinir. Flamingolar büyük topluluklar halinde, durgun sularda; göl, tuz gölü ya da lagünlerde yaşarlar. En büyük tür Avrupa ve Asya'da yaşayan pembe flamingolardır. Bulundukları ortamda kuş gruplarının birey sayısı 1 milyona ulaşabilir. Büyükçekmece Gölü az sayıda flamingoya ev sahipliği yapmaktadır.
Göçmen flamingolar, yuvalama alanlarına giderken yolda dinlenme sırasında çiftleşme danslarını düzenlerler. Yolda eşleşen çiftler iki hafta içinde yuva yaparlar. Bu kuşlar kışın soğuk geçen yerlerden ılıman mevsimin görüldüğü yerlere göç ederler.
Savunmasız oldukları için genelde geceleri uçar ve ıssız bölgelerde ürerler. Yuvaları koniktir her dişi, bir adet yumurta bırakır. Yavrular yumurtadan çıkana kadar hem dişi kuş hem erkek kuş sırayla kuluçkaya yatar. 30-32 günde yavrular yumurtadan çıkar. Yumurtadan çıkan yavrular gri renklidir. İki aylık olana kadar anne ve babaları tarafından beslenir. 100 gün üzeri olgunluğa ulaşınca uçarak ayrı topluluklar oluştururlar. Mevsimsel veya düzenli üreme görülmez. Her yıl veya 3-4 yılda bir kere yumurtlayanları da tespit edilmiştir.
